Merhabalar efendim, bugün sizlere pek mühim bir konudan bahsedeceğim. Son yıllarda çok fazla şu cümleleri duymaya başladık;
“Gluten beni şişiriyor”
“Süt bana çok gaz yapıyor”
“Sabah karnım dümdüz, akşam davul gibi oluyor. Bi test varmış sana dokunan besinleri çıkarıyormuş, ondan yaptıracağım”
Besin intoleransı aslında çok yaygın bir durum. Maalesef pek çok insan yediği bir şeyin ona çok dokunduğunun bilincinde olmasına rağmen, bunu nasıl çözeceğini bilemiyor. Eliminasyon diyetleri de aslında bu ihtiyaca cevap veren diyet türleri.
Peki nedir bu “eliminasyon diyeti”?
Elimine etmek TDK sözlük anlamına göre bir şeyi ayıklamak, elemek anlamlarına gelmektedir. Kelime anlamına indiğinizde diyetin temel mantığı kendini açıkça belli ediyor. AYIKLAMA DİYETİ.
Vücudunuzun iyi sindiremediğini, tolere edemediğini düşündüğünüz besinleri hayatınızdan çıkarıyorsunuz. Adım adım çıkarma işlemini yaparken, semptomlarınızın azalmasına bağlı olarak, hangi besini tolere edemediğinizi anlayabilirsiniz.
Eliminasyon diyeti ile beraber şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık, mide bulantısı gibi sindirim problemleri azalabilmektedir. Ancak gıda intoleransından farklı olarak, belli bir besine alerjiniz olduğunu düşünüyorsanız, bu tür diyetleri mutlaka bir doktor gözetiminde yapmalısınız. Aksi taktirde daha kötü sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.
Eliminasyon Diyeti’nin mekanizması nasıl çalışır?
Öncelikle bu diyet 2 aşamadan oluşur. İlk aşamada besinler hayatınızdan çıkarılır, 2. Aşamada bu besinler vücudunuza tekrar tanıtılır.
Eliminasyon aşamasında, size hassasiyet oluşturabilecek besinler genel olarak 2-3 hafta süresince hayatınızdan çıkarılır. Bu besinler genellikle; işlenmiş bitkisel yağlar (mısırözü, ayçiçek, kanola) soya, süt ürünleri, şeker, buğday, glüten, tahıllar, mono sodyum glutamat, sodyum nitrit gibi katkı maddeleri, renklendiriciler, aromalar, koruyucular olabilir. Eğer besinleri hayatınızdan çıkardığınız halde hala şikayetler devam ediyorsa mutlaka bir gastroenteroloğa danışılmalıdır.
Yeniden tanıtma aşamasında ise, hayatınızdan 2-3 hafta süre ile çıkardığınız besinleri ayrı ayrı diyetinize tekrar ekliyoruz. Eğer bu besinlerden her hangi birini eklediğinizde; yorgunluk, eklem ağrısı, baş ağrısı, uyumakta zorluk, şişkinlik, mide ağrısı, bağırsak hareketlerinde değişiklik hissediyorsanız o besini hayatınızdan çıkarmalısınız. Eğer herhangi bir yan etki hissetmiyorsanız vücudunuz o besini rahat tolere edebiliyor demektir.
Eliminasyon diyetinde hangi besinleri hayatınızdan çıkaracağınız her ne kadar genel öneriler olsa da, size özeldir. Bu yüzden mutlaka bir doktor veya diyetisyen kontrolünde yapılmalıdır.
Peki Faydaları Nelerdir?
Hassas bağırsak sendromu belirtilerini azaltır,
Egzama ve iltihabi cilt hastalıklarının gerilemesine destek olur,
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu semptomlarını geriletebilir,
Migren ataklarını azaltabilir,
Riski var mı?
Yeni başlayanlar için, eliminasyon diyetleri yalnızca kısa bir süre veya dört ila sekiz hafta arasında takip edilmelidir.Bir eliminasyon diyetini daha uzun süre uygulamak, belirli gıda gruplarının ortadan kaldırılması sonucu besin eksikliklerine neden olabileceğinden tavsiye edilmez. Ek olarak, alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen çocuklar ve kişiler, yalnızca bir doktor gözetiminde bir eliminasyon diyeti yapmalıdır. Eliminasyon diyetleri kısıtlayıcı olduğundan, belirli yiyecek gruplarını kısa bir süre için bile almak çocuğun büyümesini engelleyebilir.
KAYNAKÇA:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18584930/
https://waojournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40413-016-0139-7
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4280668/
https://aacijournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1710-1492-7-S1-S7